مطالعات هیدروژئوشیمی چشمه های کارستی کوه دالو (جنوب غرب شیراز)

کوه کارستی دالو، در منطقه سیاخ دارنگون واقع در 40 کیلومتری جنوب غرب شیراز، دارای قریب به30 چشمه است که از منابع مهم آب مصرفی منطقه، محسوب می گردند. در این مطالعه با انداز ه گیری پارامترهای کیفی، نمونه برداری از آب چشمه ها و آنالیز هیدروشیمیایی آنها، وضعیت هیدروژئوشیمیایی منطقه، بررسی شده است. سپس نقشه های توزیع مکانی پارامترهای کیفی در منطقه ترسیم شده است. طبق نمودار پایپر، تیپ آب غالب چشمه‎های منطقه، کربناته کلسیک می باشد. تنها آب دو چشمه (s21 و s23) دارای تیپ کربناته منیزیک است. طبق نمودار شولر، کیفیت آب اغلب چشمه های منطقه در محدوده ی خوب و کیفیت دو چشمه (s23 و s26) در محدوده ی قابل قبول قرار دارد. طبق نمودار دوروف، تیپ آب از ارتفاعات بالا به سمت ارتفاعات پایین تر، از کربناته کلسیک به سمت کربناته منیزیک و تا حدودی به سمت سولفاته شدن پیش رفته است. با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی (pca)، سه گروه عاملی موثر بر کیفیت آب تشخیص داده شد. گروه عاملی اول: شامل کلسیم، سولفات، کلراید، و بی کربنات؛ گروه دوم: شامل سدیم، منیزیم، و پتاسیم؛ و گروه سوم: تنها شامل یون نیترات می باشد. هر یک از این گروه ها بر اساس مطالعات صحرایی، با عوامل زمین شناسی مشخصی مرتبط گردیده است. طی تحلیل خوشه ایِ سلسله مراتبیِ صورت گرفته، چشمه های منطقه در سه گروه، طبقه بندی شده اند. بر اساس تحلیل های رگرسیونی بین چشمه های منطقه مشخص گردید که بیشترین همبستگی، بین چشمه های مربوط به هر دره ی خاص می باشد. در درجه دوم چشمه های دره خانی و دره دارنگون با هم بیشترین همبستگی را نشان می دهد. کمترین همبستگی نیز بین چشمه های یال جنوب غربی و چشمه های موجود در مارن های یال شمال شرقی می باشد. همچنین بر اساس تحلیل‎ شواهد صحرایی و تفسیر و تحلیل روند تغییرات غلظت یونی آب در پی بارش باران در منطقه، وجود یک سیستم جریان مجرایی در یال شمال شرقی تاقدیس تشخیص داده شده است. بر همین اساس مدل شماتیکی از سیستم کارستی کانالی در یال شمال شرقی ارائه شده است. همچنین با توجه به دمای اندازه-گیری شده از چشمه های منطقه، و تهیه نقشه حاصل از درون یابی این پارامتر، سیستم چرخش آب زیرزمینی در منطقه از نوع کم عمق تشخیص داده شده است.